Zazwyczaj nagrywanie płyt odbywa się w programie z GUI, np. k3b. Ale co gdy nam wysiądzie środowisko graficznie, a będziemy potrzebowali nagrać coś. Nie ma sprawy, nagramy płytę z konsoli. Artykuł powstał przy współpracy z serwisem Ubuntu-Pomoc.
Nagrywać możemy płyty z obrazów płyt. Takie obrazy płyt możemy tworzyć samemu za pomocą polecenia mkisofs lub genisoimage (to tak naprawdę te samego polecenia, tylko inaczej się nazywają). Najpierw tworzymy katalog do którego wrzucamy pliki i katalogi, które chcemy nagrać. Po skopiowaniu tam danych wydajemy polecenie:
$ genisoimage -J -o plik.iso -R -V nazwa_dysku nazwa_katalogu
To polecenie stworzy nam plik ISO z katalogu o nazwie którą podamy. A teraz omówię parametry:
- -J - tworzy rozszerzenie Joliet do systemu plików ISO, używane przez Windowsy, nie musimy tego wstawiać jeśli nie chcemy używać wypalonej później płyty pod Windows'em. Rozszerzenie to odpowiada m.in za nazwy plików w systemie plików na płycie. Normalnie system plików ISO ogranicza się do 8 znaków na nazwę pliku i 3 znaki na rozszerzenie, do tego do nazwy plików są używane tylko duże litery.
- -o plik.iso - podajemy plik wyjściowy czyli nazwę pliku iso, który powstanie.
- -R - tworzy rozszerzenie Rock Ridge używane Linuksach, Uniksach i Amigach. Robi to samo co Joliet tylko Rock Ridge jest standardem POSIX. Niestety genisoimage nie tworzy specjalnych rozszerzeń Rock Ridge używanych w AmigaOS.
- -V - określa nazwę dysku.
Gdy mamy już obraz płyty możemy ją wypalić. Teraz posłużymy się poleceniem wodim:
$ wodim -v -dao -dummy -eject speed=# fs=# dev=ścieżka_do_urządzenia -multi -overburn plik.iso
Omówienie parametrów:
- -v - zastosowanie tego parametru wyświetli nam podczas nagrywania płyty postęp pracy.
- -dao - wyznacza tryb nagrywania płyty, w tym przypadku to disk at once. Ale można użyć innych trybów, np. -tao gdy chcemy stworzyć multisesyjną płytę.
- -dummy - jeśli użyjemy tej opcji nagrywarka wykona wszystkie polecenia, ale podczas nagrywania laser będzie wyłączony. Gdy chcemy wykonać test przed nagrywaniem, możemy użyć tej opcji.
- -eject - wysunie tackę CD/DVD-ROMu po nagraniu płyty.
- -speed=# - jak nie trudno się domyśleć w tym parametrze chodzi o ustalenie prędkości nagrywania płyty. Możemy wstawić jedną z prędkości które są nadrukowane na płycie. Jeśli wpisana prędkość jest nie obsługiwana przez nośnik, program użyje pierwszej najbliższej. Jeśli ustawimy prędkość na 0 (zero) płyta będzie nagrywana z najniższą możliwą prędkością.
- fs=# - za znaczek # wstawiamy bufor systemowy, który ma być pomocny podczas nagrywania. Jeśli nie podamy tej opcji parametr fs zostanie ustawiony na 4 MB.
- dev=ścieżka_do_urządzenia - jak wiadomo w Linuksie wszystko jest plikiem, nawet urządzenia. Te pliki to systemowe interfejsy urządzeń. Domyślnie możemy wstawić /dev/cdrom bo to dowiązanie do właściwego pliku urządzenia. A gdy chcemy zobaczyć który plik w naszym systemie jest interfejsem nagrywarki wydajmy polecenie:
$ wodim --devices
wodim: Overview of accessible drives (1 found) :
-------------------------------------------------------------------------
0 dev='/dev/scd0' rwrw-- : 'Optiarc' 'DVD RW AD-7530B'
-------------------------------------------------------------------------
wodim: Overview of accessible drives (1 found) :
-------------------------------------------------------------------------
0 dev='/dev/scd0' rwrw-- : 'Optiarc' 'DVD RW AD-7530B'
-------------------------------------------------------------------------
- Jak widać moim plikiem urządzenia jest /dev/scd0 i do niego odwołuje się /dev/cdrom.
- -multi - jeśli nie zamierzamy zamykać sesji aby później ewentualnie dograć inne dane możemy użyć tej opcji.
- -overburn - jeśli nagrywamy obraz płyty, którego rozmiar nieznacznie przekracza nominalną pojemność płyty możemy użyć tej opcji aby "nadpalić" te kilka MB.
Oczywiście nie musimy używać wszystkich opcji. Wybieramy te co nam są w danym momencie potrzebne. Program wodim posiada jeszcze wiele innych opcji, odsyłam do podręcznika w celu zapoznania sie z nimi (man wodim).
Teraz przykład:
$ wodim -v -tao -eject speed=4 fs=10M dev=/dev/cdrom -multi plik.iso
TOC Type: 3 = CD-ROM XA mode 2
wodim: Operation not permitted. Warning: Cannot raise RLIMIT_MEMLOCK limits.
scsidev: '/dev/cdrom'
devname: '/dev/cdrom'
scsibus: -2 target: -2 lun: -2
Linux sg driver version: 3.5.27
Wodim version: 1.1.10
SCSI buffer size: 64512
Device type : Removable CD-ROM
Version : 5
Response Format: 2
Capabilities :
Vendor_info : 'Optiarc '
Identification : 'DVD RW AD-7530B '
Revision : 'NX02'
Device seems to be: Generic mmc2 DVD-R/DVD-RW.
Current: 0x000A (CD-RW)
Profile: 0x0012 (DVD-RAM)
Profile: 0x0015 (DVD-R/DL sequential recording)
Profile: 0x0016 (DVD-R/DL layer jump recording)
Profile: 0x002B (DVD+R/DL)
Profile: 0x001B (DVD+R)
Profile: 0x001A (DVD+RW)
Profile: 0x0014 (DVD-RW sequential recording)
Profile: 0x0013 (DVD-RW restricted overwrite)
Profile: 0x0011 (DVD-R sequential recording)
Profile: 0x0010 (DVD-ROM)
Profile: 0x000A (CD-RW) (current)
Profile: 0x0009 (CD-R)
Profile: 0x0008 (CD-ROM)
Profile: 0x0002 (Removable disk)
Using generic SCSI-3/mmc CD-R/CD-RW driver (mmc_cdr).
Driver flags : MMC-3 SWABAUDIO BURNFREE
Supported modes: TAO PACKET SAO SAO/R96P SAO/R96R RAW/R16 RAW/R96P RAW/R96R
Drive buf size : 1515008 = 1479 KB
Beginning DMA speed test. Set CDR_NODMATEST environment variable if device
communication breaks or freezes immediately after that.
FIFO size : 10485760 = 10240 KB
Track 01: data 1 MB
Total size: 1 MB (00:07.52) = 564 sectors
Lout start: 1 MB (00:09/39) = 564 sectors
Current Secsize: 2048
ATIP info from disk:
Indicated writing power: 2
Reference speed: 6
Is not unrestricted
Is erasable
Disk sub type: High speed Rewritable (CAV) media (1)
ATIP start of lead in: -12374 (97:17/01)
ATIP start of lead out: 359849 (79:59/74)
1T speed low: 4 1T speed high: 10
2T speed low: 2 2T speed high: 10
power mult factor: 2 6
recommended erase/write power: 5
A1 values: 24 2C DC
A2 values: 14 A4 4A
A3 values: 02 D2 80
Disk type: Phase change
Manuf. index: 69
Manufacturer: Moser Baer India Limited
Manufacturer is guessed because of the orange forum embargo.
The orange forum likes to get money for recent information.
The information for this media may not be correct.
Blocks total: 359849 Blocks current: 359849 Blocks remaining: 359285
Speed set to 706 KB/s
Starting to write CD/DVD at speed 4.0 in real TAO mode for multi session.
Last chance to quit, starting real write in 0 seconds. Operation starts.
Waiting for reader process to fill input buffer ... input buffer ready.
Performing OPC...
Starting new track at sector: 0
Track 01: 1 of 1 MB written (fifo 100%) [buf 97%] 144.6x.
Track 01: Total bytes read/written: 1150976/1150976 (562 sectors).
Writing time: 6.240s
Average write speed 1.4x.
Fixating...
Fixating time: 88.173s
BURN-Free was never needed.
wodim: fifo had 19 puts and 19 gets.
wodim: fifo was 0 times empty and 0 times full, min fill was 100%.
TOC Type: 3 = CD-ROM XA mode 2
wodim: Operation not permitted. Warning: Cannot raise RLIMIT_MEMLOCK limits.
scsidev: '/dev/cdrom'
devname: '/dev/cdrom'
scsibus: -2 target: -2 lun: -2
Linux sg driver version: 3.5.27
Wodim version: 1.1.10
SCSI buffer size: 64512
Device type : Removable CD-ROM
Version : 5
Response Format: 2
Capabilities :
Vendor_info : 'Optiarc '
Identification : 'DVD RW AD-7530B '
Revision : 'NX02'
Device seems to be: Generic mmc2 DVD-R/DVD-RW.
Current: 0x000A (CD-RW)
Profile: 0x0012 (DVD-RAM)
Profile: 0x0015 (DVD-R/DL sequential recording)
Profile: 0x0016 (DVD-R/DL layer jump recording)
Profile: 0x002B (DVD+R/DL)
Profile: 0x001B (DVD+R)
Profile: 0x001A (DVD+RW)
Profile: 0x0014 (DVD-RW sequential recording)
Profile: 0x0013 (DVD-RW restricted overwrite)
Profile: 0x0011 (DVD-R sequential recording)
Profile: 0x0010 (DVD-ROM)
Profile: 0x000A (CD-RW) (current)
Profile: 0x0009 (CD-R)
Profile: 0x0008 (CD-ROM)
Profile: 0x0002 (Removable disk)
Using generic SCSI-3/mmc CD-R/CD-RW driver (mmc_cdr).
Driver flags : MMC-3 SWABAUDIO BURNFREE
Supported modes: TAO PACKET SAO SAO/R96P SAO/R96R RAW/R16 RAW/R96P RAW/R96R
Drive buf size : 1515008 = 1479 KB
Beginning DMA speed test. Set CDR_NODMATEST environment variable if device
communication breaks or freezes immediately after that.
FIFO size : 10485760 = 10240 KB
Track 01: data 1 MB
Total size: 1 MB (00:07.52) = 564 sectors
Lout start: 1 MB (00:09/39) = 564 sectors
Current Secsize: 2048
ATIP info from disk:
Indicated writing power: 2
Reference speed: 6
Is not unrestricted
Is erasable
Disk sub type: High speed Rewritable (CAV) media (1)
ATIP start of lead in: -12374 (97:17/01)
ATIP start of lead out: 359849 (79:59/74)
1T speed low: 4 1T speed high: 10
2T speed low: 2 2T speed high: 10
power mult factor: 2 6
recommended erase/write power: 5
A1 values: 24 2C DC
A2 values: 14 A4 4A
A3 values: 02 D2 80
Disk type: Phase change
Manuf. index: 69
Manufacturer: Moser Baer India Limited
Manufacturer is guessed because of the orange forum embargo.
The orange forum likes to get money for recent information.
The information for this media may not be correct.
Blocks total: 359849 Blocks current: 359849 Blocks remaining: 359285
Speed set to 706 KB/s
Starting to write CD/DVD at speed 4.0 in real TAO mode for multi session.
Last chance to quit, starting real write in 0 seconds. Operation starts.
Waiting for reader process to fill input buffer ... input buffer ready.
Performing OPC...
Starting new track at sector: 0
Track 01: 1 of 1 MB written (fifo 100%) [buf 97%] 144.6x.
Track 01: Total bytes read/written: 1150976/1150976 (562 sectors).
Writing time: 6.240s
Average write speed 1.4x.
Fixating...
Fixating time: 88.173s
BURN-Free was never needed.
wodim: fifo had 19 puts and 19 gets.
wodim: fifo was 0 times empty and 0 times full, min fill was 100%.
Jak widać program wypluł z siebie wiele ciekawych danych i nagrał płytę. Na koniec pokażę jeszcze kilka trików: jak wymazać płytę RW i jak nagrywać w locie, czyli nagrywanie konkretnego katalogu od razu na płytę, bez tworzenia obrazu.
Wymazywanie płyty robimy również za pomocą programu wodim.
$ wodim -v -eject -blank=tryb_wymazywania dev=plik_urządzenia
Parametry v, eject i dev już znamy. Parametr blank odpowiada za rodzaj wymazywania danych na płycie RW. Do dyspozycji mamy:
- all - wymaże cały dysk, to może zająć trochę czasu
- fast - to wymazuje tylko dane o sesji, rzeczywiste dane są dalej na płycie, ale zostaną nadpisane jeśli nagramy coś na płytę
- track - wymazanie ścieżki
- session - wymazanie ostatniej sesji
Są jeszcze inne tryby, ale nich można przeczytać w podręczniku do wodim'a.
A teraz nagrywanie płyty bezpośrednio z katalogu, z pominięciem tworzenia obrazu.
$ genisoimage -J -R -V Test szablon/ | wodim -v -tao -eject -speed=4 fs=14M dev=/dev/cdrom -multi -
Tutaj dałem konkretny przykład nagrywania katalogu szablon na płytę. Zastosowałem rozszerzenie Joliet i Rock Ridge oraz nazwałem dysk Test. Płyta nagrała się trybem track at once (płyta multisesyjna), z prędkością x4, z 14 megabajtowym buforem potoku. Po nagraniu tacka nagrywarki się wysunęła.
Oba programy genisoimage i wodim posiadają mnóstwo opcji, dzięki którym możemy np. dostosować się do wypalania płyt na starych, niekompatybilnych nagrywarkach. O wszystkich opcjach możemy poczytać w podręcznikach programów, odpowiednio:
man genisoimage
man wodim
Artykuł powstał w oparciu o stronę http://www.ubuntu-pomoc.org/nagrywanie-obrazow-iso-w-terminalu/.
