Wcześniej recenzowałem HTC Wildfire (Buzz), teraz opiszę krok po kroku jak zrootować telefon i wgrać modowane oprogramowanie CyanogenMOD 7 do tego telefonu. Oczywiście poradnik może być do pewnego momentu wykorzystany do wgrania jakiegokolwiek Androida.

Zanim zaczniemy cokolwiek robić należy się przygotować. Na sam początek należy sobie zadać pytanie, czy oby na pewno potrzebujemy innego oprogramowania. Jeśli telefon dobrze się sprawuje, oprogramowanie oryginalne się nie zawiesza, niczego nam nie brakuje i generalnie jesteśmy zadowoleni, to nie ma sensu rootować. Jeśli jednak zaczyna wam brakować miejsca w pamięci telefonu na aplikacje, chcemy spróbować czegoś innego, środowisko HTC Sense wydaje się nam ociężałe, chcemy rozwinąć możliwości telefonu, chcemy wykorzystać w pełni możliwości Linuksa na pokładzie - tak, rootowanie jest ci potrzebne.

Trzeba wspomnieć o ważnej sprawie: jeśli masz zamiar instalować CyanogenMOD zapomnij o używaniu HTC Sense, jej aplikacji i widżetów. Też mi brakowało tego na początku, ale znalazłem godne zamienniki aplikacji stock'owych. HTC Sense to nie tylko interfejs użytkownika, ale to cały zmodyfikowany Android, z bibliotekami bez których aplikacje od HTC nie ruszą. Tak więc kolejna sprawa do przemyślenia - jak bardzo jesteśmy uzależnieni od programów HTC. Jeśli jesteśmy przywiązani do tych programów możemy użyć którejś przerobionej wersji Androida HTC, np. DK Custom Froyo czy Wild Puzzle.

Kolejną ważna sprawą, od której trzeba zacząć zabawę rootem na komórce to ściągnięcie blokady NAND. Bez tego nie będziemy mogli dokonać downgrade'u do Androida 2.1 i HBOOT'a 0.80.0002. Standardowo w Wildfire HBOOT jest w wersji 1.01.0001, nie pozwala ona unRevoked (o tym później) dokonać podmiany Recovery (i o tym też później). HBOOT to inaczej bootloader, w komputerze możemy porównać to do BIOSu. Takiego wczesnego programu pozwalającego kontrolować komórkę po za systemem. Ale wróćmy do blokady NAND. Jeśli nie wiemy jak to sprawdzić czy mamy ją wystarczy wyłączyć komórkę, odczekać chwilę, nacisnąć i trzymać przycisk sciszania głośności i wcisnąć Power. Na ekranie powinien się pojawić bootloader - białe tło, na dole droidy na deskach. Jeśli w pierwszej linijce napisów HBOOTa na samym końcu będziemy mieć 'S-ON' to znaczy że blokada jest włączona i nic nie zrobimy. Aby pozbyć się blokady potrzebne jest nam urządzenie o nazwie XTC Clip. To małe sprytne urządzonko udaje serwisową kartę SIM i oraz kartę SD z plikami wymaganymi do odblokowywania. Zasilane jest 9V baterią.

Sam proces trwa dwie minuty. Wyciąga się baterie, kartę SIM i ewentualną kartę SD z telefonu, podpina taśmę zamiast SIMa, wkłada kartę SD od XTC i włącza telefon i bootloadera. Ten ostatni sczytuje z karty pliki i ściąga zabezpieczenia NAND. Po chwili komórka się resetuje i już jest po wszystkiemu :) Wyłączamy kom, odpinamy taśmę oraz inne gadżety XTC i uruchamiamy komórkę i bootloadera, aby ujrzeć napis 'S-OFF'. Teraz możemy pracować dalej nad rootowaniem.

Jest jedno ale: urządząnko kosztuje kilka stówek i generalnie nie opłaca się go kupować tylko po to aby ściągnąć zabezpieczenia dla jednego telefonu. Ja skorzystałem z usług kolegi z forum, od którego dostałem płytę z instrukcjami co dalej. Usługa ściągnięcia NAND blokady kosztowała mnie 40 zł, ale było warto. Wystarczy wejść na forum Android.com.pl i zobaczyć czy może gdzieś w okolicy nie ma kogoś kto takie usługi świadczy.

Jeszcze jedna ważna sprawa dotycząca rootowania telefonu, a o którą wszyscy zaczynający rootować pytają: ta czynność pozbawia nas gwarancji. Dla mnie to mała strata, bo gwarancja nie obejmuje najczęstszych usterek (pęknięcie szkła dotykowego czy wyświetlacza) tylko fabryczne błędów. Po kilku tygodniowym używaniu Wildfire działał ok, więc wiedziałem że nic mnie już nie zaskoczy. S-ON można włączyć w serwisie telefonów komórkowych.

Niestety downgrade będziemy zmuszeni wykonać na Windows'ie. Fabryczny program do instalowania ROMu jest napisany pod system z Redmond. I dlatego będą nam potrzebne sterowniki do telefonu. Telefon może pracować w dwóch trybach: bootloader (fastboot usb) i normalny. Do każdego z tych trybów potrzebne są oddzielne sterowniki. Do trybu normalnego wystarczy zainstalować program HTC Sync. Jeśli jest nam nie potrzebny to po instalacji programu wywalamy tylko jego a sterowniki zostawiamy. Sterowniki do trybu bootloader możemy ściągnąć z tej strony. Aby je zainstalować włączamy w telefonie bootloader i podłączamy do komputera. Windows pomarkuje, że szuka sterowników, nic nie znajdzie i się podda. Wtedy dajemy mu sterowniki które ściągneliśmy. Oczywiście pod Linuksem nie są potrzebne żadne stery. Telefon jest wykrywany bez problemów 

Dobrze jest naładować do pełna telefon zanim zaczniesz rootować. Teraz musimy wykonać kopię zapasową swoich danych. O ile z kalendarzem i kontaktami nie ma problemu, bo wystarczy włączyć synchronizację Google. Co do pozostałych rzeczy polecam Backup Everything. Niestety aplikacja nie jest już dostępna w Android Markecie, zastępuje ją aplikacja Backup Master. Nie możemy się jeszcze posłużyć Titanium Backup, ponieważ nie mamy jeszcze wymaganych składników w systemie. Robimy kopię swoich zakładek, smsów, mmsów, rejestru połączeń, alarmów, itd.

Po skończeniu możemy się zaopatrzyć w przydatne narzędzie: Android Debug Bridge. ADB to program znajdujący się w SDK Androida. Ściągamy odpowiednią wersję dla naszego systemu. ADB to podstawowy program do zarządzania komórką. Dzięki niemu możemy logować się do Linuksa w telefonie, instalować i odinstalowywać oprogramowanie oraz wiele innych ciekawych rzeczy. Na Linuksie program nie wymaga jakiejś specjalnej ścieżki dostępu. Po prostu go rozpakowywujemy i uruchamiamy skrypt tools/android. Odtworzy się nam okno do zarządzania SDK. Przechodzimy do Available packges i rozwijamy listę Android Repository. Zaznaczamy Android SDK Platform-Tools, potwierdzamy i ściągamy pakiet. Po instalacji będzie pytanie czy ma zostać uruchomiony deamon ADB. Potwierdzamy i możemy zamknąć SDK jeśli nie potrzebujemy całego. W katalogu platform-tools jest narzędzie adb. Możemy je skopiować bądź zlinkować tam gdzie mamy ustawioną $PATH. Aby poznać możliwości ADB możemy po prostu wpisać polecenie bez parametrów lub poczytać tą stronę.

Zanim zaczniemy korzystać z ADB trzeba przygotować system. Jeśli uruchomisz ADB i twoim oczom pokaże się taki komunikat:

Dla pewności sprawdźmy VendorID poleceniem lsusb. Przedstawiony VendorID należy do HTC.

Następnie wczytujemy reguły udev, zabijamy deamon adb jeśli taki jest uruchomiony, uruchamiamy jeszcze i raz i sprawdzamy czy wszystko dobrze:

Teraz każdy użytkownik, nie tylko root będzie mógł używać ADB. Gdy już jesteśmy przygotowani do działania możemy przejść do następnej strony.

Zanim zaczniemy rootować omówie krótko strukturę Androida w HTC Wildfire. Jak uruchamiamy telefon najpierw wstaje Linux. Jest on okrojony do potrzebnych rzeczy, nie tak jak na stacji roboczej z Ubuntu. Poprzestawiane są niektóre systemowe katalogi, ale jeśli ktoś zna Linuksa szybko odnajdzie ważne pliki systemowe. Linux w komórce leży na kilku partycjach: boot, system, data, cache, sdcard. Boot to partycja z Linuksem, który startuje gdy jesteśmy w bootloaderze czy recovery. Służy on jako konsola ratunkowa i jest niezależny od głównego systemu. Partycja ta również nie jest dostępna gdy uruchomimy główny system, ale z tej ratunkowego możemy bez problemu dostać się do głównego. System to partycja z Linuksem głównym na którym potem uruchamia się Android czyli maszyna wirtualna Dalvik. Partycja ta podczas pracy systemu jest tylko do odczytu, ale bez problemu można to zmienić. Tu znajdują się wszystkie pliki potrzebne do uruchomienia telefonu. Data to partycja z danymi. Tutaj są wszystkie zainstalowane przez nas programy i aktualizacje, dalvik-cache oraz ustawienia systemu. To najszybciej zapychająca się partycja i trzeba pilnować aby jej nie zapełnić do końca. W HTC Wildfire jest jej mało: 175.1 MB. Cache to partycja robocza. Tu lądują ściągane przez nas pliki z Android Marketu i stąd są instalowane. Sdcard to po prostu zamontowana partycja z karty SD z systemem plików FAT.

Zaczynamy od downgrade'u do wersji Androida 2.1. Wraz z nim spadnie numerek bootloader'a. Ściągamy z tej strony firmowy ROM wraz z instalatorem. Podłączamy telefon do kompa i pod Windows'em wykonujemy instalkę ściągniętą ze strony shipped-roms.com. Instalacja tego oprogramowania na telefonie jest prosta, wystarczy kilkać dalej i poczekać trochę, ta operacja może potrwać nawet 15 minut. Po skończeniu i uruchomieniu komórki będziemy mieli HBOOT w wesji 0.80 i wcześniejszego Androida.

Włączamy w komórce tryb połączenia USB Debug. Teraz będziemy wgrywać nowe hakerskie Recovery. Do tego potrzebujemy unRevoked. To narzędzie odwala za nas kawał dobrej roboty. Ściągamy wersję na Linuksa i odpalamy postępując zgodnie z instrukcjami programu. Jeśli ta operacja się nie powiedzie, spróbujcie wersji Windows'owej. Jak ja używałem tego programu w wersji Linuksowej najnowszej wtedy nie udało mi się wgrać Recovery . Poszło dopiero po użyciu unRevoked w wersji 3.2 na Windows'a. Aby zobaczyć jak wygląda Recovery wystarczy wejść do bootloader'a, za pomocą przycisków głośności i power'a przejść do Recovery i jesteśmy na miejscu. Albo szybciej za pomocą polecenia:

W samym Recovery poruszamy się za pomocą trackpada, cofamy się za pomocą power'a. W menu mamy następujące opcje:

Teraz wchodzimy na stronę CyanogenMOD i ściągamy najnowszą stabilną wersję Androida na Wildfire. Potem z tej strony pobieramy GoogleApps. To paczka z aplikacjami od Google (np. Market, GMail, itd). Na tej stronie jest już paczka trochę stara, ale działa. Na necie można znaleźć nowszą wersję GoogleApps datowaną na 2011-07-02. Oprócz tego może być nam potrzebne radio, które trzeba przeflaszować po każdej zmianie ROMu (oczywiście wybieramy najnowsze). Wrzucamy te pliki zip na kartę SD i uruchamiamy Recovery. Jeśli nie zależy nam na tym ROMie który teraz jest możemy nie robić kopii zapasowej. Jeśli jest inaczej wybieramy Nandroid i robimy kopię. Należy pamiętać, żeby mieć wystarczającą ilość miejsca na karcie.

Gdy skończymy z backup'em wybieramy Wipe data/factory reset i kasujemy dane. Potem Wipe cache partition. Teraz przechodzimy do instalacji paczek czyli install zip from sdcard i wybieramy z listy plików plik z CM7. W trakcie instalacji formatowana jest partycja /system. Po zainstalowaniu powtarzamy ten sam krok instalacji GoogleAps. Po instalacji wybieramy reboot system now i czekamy aż system się zainicjuje. W tym momencie są tworzone pliki dalvik-cache i system przygotowuje się do pierwszego uruchomienia. Gdy system wstanie przystępujemy do wstępnej konfiguracji za pomocą kreatora.

Teraz ważne dla wszystkich początkujących: po każdej zmianie systemu potrzeba przeflaszować radio. Inaczej możemy mieć problemy z GPS bądź Wifi (choć ja miałem tylko z tym pierwszym). Aby to zrobić ponownie wchodzimy do Recovery, wybieramy instalację zip z karty i wybieramy paczkę z radiem. Radio się zainstaluje, po czym resetujemy komórkę. Teraz radio będzie flaszowane, potem znów reset i normalne uruchamianie. Jeszcze jedna ważna sprawa dotycząca radia: jeśli używamy nowszych wersji Recovery (wyższe niż 2.5.0.7) będziemy mieli problem z flaszowaniem radia. W paczkach z radiem jest używany stary typ skryptów instalacyjnych, który nie jest obsługiwany przez nowe Recovery od wersji 3. Trzeba będzie przeflaszować Recovery do starej wersji, potem radio i znów podnieść Recovery jeśli na tym nam zależy. Recovery możemy zainstalować używając ROM Manager (w standardzie w CM7). Różne wersje Recovery możemy znaleźć tutaj.

Teraz mamy zrootowany system CyanogenMOD 7 dający spore możliwości. Teraz przejdźmy do omówienia ważnych elementów systemu.

Zrootowany system pozwala na uruchamianie aplikacji wykorzystujących system Linux z uprawnieniami roota . Dzięki czemu z poziomu aplikacji Androida możemy modyfikować pliki w systemie. Możemy również modyfikować pliki na partycji /system, która domyślnie jest tylko do odczytu, ale można to łatwo zmienić za pomocą polecenia mount. Aby można było bezpiecznie kontrolować jaki program ma korzystać z uprawnień roota, a jaki nie mamy program SuperUser. Jeśli jakiś program chce dostać uprawnienia pojawia się monit o potwierdzenie. Możemy dodać program do listy uprawnionych programów i system więcej nie zapyta się o uprawnienia. W pełnej wersji SuperUser możemy również oprócz potwierdzenia zażądać od użytkownika kodu PIN.

Jak już pisałem na wcześniejszej podstronie w standardzie mamy ROM Manager. Dzięki niemu możemy przeflaszować różne wersje Recovery, zainstalować nowego ROMa, robić kopie zapasowe i odtwarzanie, naprawiać uprawnienia programów, partycjonować kartę SD. Funkcjonalność mniej więcej zbliżona do tej z Recovery. Choć osobiście wole te operacje robić ręcznie w tym drugim właśnie.

Podczas instalowania dużej ilości programów w systemie dojdziemy do momentu kiedy wyczerpie nam się miejsce na partycji /data. Na niej znajdują się wszystkie ustawienia systemu, aplikacji no i same instalowane przez nas aplikacje jak również aktualizacje stock'owych programów. Aby zaoszczędzić miejsce na tej partycji musimy stworzyć specjalną partycję na karcie SD. Karta musi być co najmniej 4 klasy. Możemy to zrobić za pomocą GParted na Linuksie, podłączając kartę do czytnika SD lub za pomocą ROM Manager'a. Polecam tą pierwszą opcję. Gdy dojdziemy do pytania o system plików na partycji to wybierzmy ext3. Choć kernel z CM7 obsługuje ext4, ale może nam przyjść do głowy instalacja innych ROMów, które będą miały kernel, który nie obsługuje ext4. Co do rozmiaru polecam stworzyć partycję o rozmiarze 512 MB, ale można więcej jeśli ktoś ma większe potrzeby.

Gdy już przygotujemy kartę SD przechodzimy na tą stronę i pobieramy app2sd w wersji 2.7.5.3 beta 04. Po ściągnięciu plik wrzucamy na kartę SD (oczywiście na partycję FAT) i przechodzimy do Recovery i instalujemy paczkę zip tak samo jak system czy GoogleApps. U mnie po instalacji paczki, został stworzony punkt montowana nowej partycji w /sd-ext, na tej partycji został stworzony katalog app, później skopiowane zostały wszystkie dane z /data/app do /sd-ext/app i w miejsce /data/app został wstawiony link do nowego katalogu na karcie.

W tym momencie z pamięci wewnętrznej telefonu, wszystkie aplikacje wylądowały na karcie. W przeciwieństwie do App2SD z Froyo gdzie można było przenieść aplikacje które obsługują przenoszenie na kartę, w tym rozwiązaniu przenoszone są wszystkie aplikacje. Dzięki linkowaniu z systemu plików ext ta zmiana jest całkowicie przezroczysta dla systemu. Android nie rozpozna czy to właściwy katalog czy tylko link do katalogu na karcie.

Jeśli domyślnie po instalacji app2sd aplikacje się nie przeniosły możemy to zrobić spod konsoli. Najlepiej podłączyć telefon do kompa kablem, uruchomić adb z opcją shell i wydać na początek polecenie:

Osobiście odradzam przenoszenia danych na kartę. Ja mam kartę klasy 4 i po przeniesieniu telefon zaczął się dziwnie zachowywać, transfer spadł do kilku kilobajtów na sekundę. Przenoszenia danych kopiuje wszystkie pliki z katalogu /data/data/ do /sd-ext/data/ i tworzy odpowiedni link. W tym katalogu znajdują się bazy danych programów, do których system i aplikacje sięgają nonstop. Jeśli karta ma słabą szybkość odczytu-zapisu spadnie wydajność telefonu. Pomoc do a2sd można uzyskać wydając polecenie:

Osobiście niektóre dane z programów, które zajmują sporo miejsca sam linkuje za pomocą polecenia ln. Warto się z nim zapoznać. Linkuje tylko te dane, które nie posiadają baz danych tylko na przykład duże biblioteki. Dostęp do nich jest tylko potrzebny w momencie wywołania programu.

O ile app2sd przenosił całe katalogi z programami czy ustawieniami na partycję /sd-ext program o nazwie Link2SD robi to selektywnie. Możemy np. przenieść tylko program, pliki dalvik-cache bądź biblioteki. Ja robię to tak po instalacji nowego systemu: za pomocą a2sd linkuje aplikacje, a resztę co większe linkuje za pomocą Link2SD. Oczywiście zanim zaczniemy korzystać z Link2SD musimy stworzyć partycję ext na SD.

Kolejny must have jest Titanium Backup. Co prawda w Markecie jest on niby nie dostępny dla naszego Wildfire, ale możemy ściągnąć z oficjalnej strony. Dzięki niemu możemy dokonywać kopii zapasowych ustawień systemu oraz całych aplikacji wraz z jej ustawieniami. Dane są przechowywane na karcie SD, na partycji FAT. Jeśli jakiś program jest w tej chwili nam nie potrzebny możemy zrobić backup i odinstalować go a potem odtworzyć z karty wraz z ustawieniami. Dzięki Titanium Backup możemy bez problemu odzyskać wszystkie aplikacje po zmianie systemu lub podniesieniu wersji.

No i sam koniec polecam robić co jakiś czas kopie zapasowe całego systemu za pomocą Nandroid w Recovery. Dane lądują wtedy na karcie SD (partycja FAT) w 'clockworkmod'. Przed każdą zmianą systemu bądź w systemie polecam robić kopie zapasowe.

Po zmianie systemu zalecam również usunięcie statystyk baterii. Na początek trzeba naładować telefon w 100%. W Recovery w menu advanced jest opcja Wipe battery stats. Po usunięciu statystyk rozładować telefon normalnie używając do 0%, aż sam się wyłączy. Potem naładować do pełna i używać. Wbrew temu co piszą na różnych stronach i forach to nie zwiększa w żaden sposób żywotność baterii tylko uczy telefon jak oprogramowanie obciąża baterię.

Na sam koniec przedstawiam wykaz ważnych katalogów i ich znaczenia w systemie: