W czasie amigowania w pewnym momencie czujesz, że ten komputer mógłby jeszcze więcej, gdyby tylko miał więcej pamięci albo/i większą moc obliczeniową. Można wtedy rozglądać się za używaną kartą turbo, których na Amigę 600 jest mało. Bądź możesz zakupić produkt nowy od Individual Computers.

Mi szczególnie zaczęło brakować pamięci Fast. Bez tego ciężko używa się WHDLoad czy różne użytki w postaci Personal Paint. Aby rozwiązać ten problem rozglądałem się za różnymi kartami. Do dyspozycji były stare karty Apollo 620 czy 630, ale ich jest mało i są drogie. Po za tym dochodzi ryzyko że coś z nimi może być nie tak bo to już sprzęt leciwy. Drugim rozwązaniem najtańszym jest dołożenie Fastu wyprodukowanego przez amigowca z Kanady o xywce Kipper2k. Oferuje on dwie karty pamięci nakładane na procesor w rozmiarach 4MB i 8MB.

Z nowych produkcji są jeszcze karty turbo:

Mój wybór padł na ostatnią kartę z listy bo to idealny wybór pomiędzy jakością a ceną oraz została dobrze przetestowana przez środowisko amigowe, bo jest już w wersji drugiej. Zakupu dokonałem w polskim sklepie sprzedającym części do Amig Retroami. Po kilku dniach dostałem pudełko z kartą oraz instrukcję po niemiecku, angielsku i polsku.

Karta ACA620 posiada na płycie 16MB pamięci, bo tyle maksymalnie może obsłużyć procesor na niej zamontowany, ale nie będziemy mieli dostępnego całego 16MB. Na starcie mamy dostępne 5MB. Po zastosowaniu programu ACATune który służy do konfiguracji karty możemy dostać jeszcze dodatkowe 5,8MB, razem mamy już 10,8MB. Kolejny 1MB został zarezerwowany dla funkcji MapROM. Jest ona wykorzystywana do skopiowania Kickstarta do tego 1MB pamięci, niezależnie od tego ile kickstart zajmuje 256kB, 512kB czy 1MB. Kickstart jest kopiowany z kości ROM, albo z pliku.

Jeszcze kolejny 1MB pamięci jest zarezerwowany dla funkcji freezer, pozwalający zamrozić system i debugować. Jest jeszcze dodatkowe 2,3MB do wykorzystania jako ramdysk. Tego nie ma w manualu, ale za pomocą programu ACA620rd mamy możliwość używania tej przestrzeni jako ramdysku, który jest niezależny od systemu i jest w stanie przetrwać zawieszenie się komputera. Standardowy ramdysk przetrwa reset systemu, ale gdy Amiga się zawiesi możemy go stracić. Ten ramdysk nie jest na to narażony. Później napiszę do czego go wykorzystać.

Karta po założeniu zajmuje miejsce w którym normalnie jest dysk twardy montowany w sankach. Będzie potrzebne użycie karty Compact Flash zamiast dysku lub przedłużenie taśmy od dysku twardego i znalezienie na niego innego miejsca. Ja wybrałem to drugie rozwiązanie, bo dysk 10GB już miałem i nie chciałem się go pozbywać. Dysk zmieściłem po lewej stronie przykręcając go do obudowy.

Przed instalacją dobrze jest przeczyścić spirytusem nóżki procesora 68000 szczoteczką do zębów. Metal mógł zaśniedzieć i może powodować brak styku z kartą. W instrukcji dokładnie jest napisane jak zamontować kartę. Trzeba naprawdę mocno wcisnąć kartę aby była zamontowana poprawnie na procesorze 68000. Jeżeli karta siedzi mocno na procesorze nie powinna się przesuwać.

Jeżeli po uruchomieniu system zgłasza nam 5MB pamięci Fast wszystko jest w porządku. W tym momencie można zamknąć obudowę i skręcić komputer. Jeżeli wszystko dobrze zrobiliśmy nie powinno być problemów. Czytałem na jakimś forum, że podczas dłuższej pracy Amigi ta lubiła się wieszać. Po wyłączeniu i schłodzeniu komputera wszystko wracało do normy. W karcie jest otwór pod procesorem 68EC020. Służy on do odprowadzania ciepła. Ja dodatkowo przyczepiłem w miejscu tego otworu radiator. W trakcie pracy Amigi ani razu nie miałem podobnych zawiasów z powodu przegrzania, ale gdy dotknę obudowy w miejscu gdzie znajduje się karta turbo czuć ciepło.

Do zarządzania kartą służy ACATune. Narzędzie zarządza konfiguracją wszystkich kart z serii ACA, nie tylko te na Amigę 600. Posiada szereg opcji, ja przedstawię tylko te które działają na ACA620:

Ja korzystam z MapROM, VBRmove i Maxmem. Opis wszystkich opcji i ich składni znajduje się w instrukcji pod artykułem.

Po zresetowaniu niektóre opcje się ustawiają do domyślnych ustawień dlatego najlepiej acatune dać w sekwencji startowej na samym początku. MapROM działa do momentu jego wyłączenia bądź wyłączenia zasilania.

W SysInfo Amiga 600 z tą kartą turbo wypada całkiem nieźle (jak na sześćsetkę). Na wykresie wypada jako trzeci na liście z komentarzem "Only Amiga makes…". Poprawnie wykrywa procesor, ale twierdzi że ma 18MHz (karta ma 16MHz). Amiga jest szybsza od zwykłej Amigi 600 bez karty turbo o ponad 6 razy. Przyspieszył również odczyt z dysku. Z jednego 1MB/s do 2,2MB/s na FFS International 44.5, do 3,1 MB/s na FFS czy PFS.

Aby dodatkowa pamięć nie przeszkadzała w dostępie do PCMCIA została podzielona na różne adresy:

Co możemy zrobić z tą pamięcią? Możemy zainstalować lepsze systemy plików takie jak PFS czy SFS które zjadą nieco więcej RAMu niż normalny FFS. Możemy używać funkcji MapROM do użycia innego kickstarta, np. 3.1. Dzięki temu będziemy mogli zainstalować system 3.1 albo 3.9. Przy pomocy programu Remus wypakować pliki z pliku kickstart, podnieść biblioteki w nim zawarte do wyższych i poprawionych wersji i utworzyć nowy własny kickstart. Ten z kolei możemy za pomocą MapROM używać wraz systemem. Dzięki temu możemy pozbyć się dodatkowych programów łatających system. To zaoszczędzi pamięć RAM.

Jednym z powodów dla których ludzie kupują karty turbo to możliwość bez problemowego uruchamiania gier dosowych i niedosowych za pomocą programu WHDLoad. Teraz granie w Mortal Kombat II z dysku to czysta przyjemność, ponieważ nie musimy wachlować co chwilę dyskietkami. Gra za pomocą funkcji preload ładuje się do RAMu i z niego uruchamia. Pod tym względem karta nie sprawia żadnych problemów.

Przy tej ilości pamięci możemy bez problemu uruchomić przeglądarkę internetową IBrowse czy aWeb. Oczywiście nie spodziewajcie się cudów, przeglądarka nie będzie hulać super szybko, albo po zastosowaniu ustawień na poszczególne strony, np. wyłączenie javascriptu na Google, możemy bez problemu wyszukiwać. Strony stricte amigowe takie jak Aminet czy PPA działają dobrze. Na forum można przeglądać i pisać. Szybkość dekodowania obrazków wbudowanych dekoderów IBrowse jest zadowalająca.

Oprócz przeglądania www bez problemu zadziałają nam klienci FTP takie jak AmFTP czy AmiTradeCenter. Do IRCa możemy użyć WookieChat, a do łączenia się z netem wystarczy MiamiDX (aby było wygodnie).

Wcześniej wspominałem o ramdysku ACA620. Jako że ramdysk ten jest w stanie przetrwać reset czy zwiechę Amigi czyni z niego dysk startowy. Możemy przypisać mu BootPri wyższy niż dysku twardego, dzięki temu możemy z niego bootować. Okrojony AmigaOS 3.1 zmieści się w nim cały. Na dysku twardym mam kilka partycji, na których są systemy AmigaOS 2.1, 3.1 i 3.9. Przy pomocy ramdysku i programu MoveSYS uruchamiam systemy z poszczególnych partycji. Dzięki temu że ten ramdysk jest trwały, mogę uruchamiać jeden system w kółko, dopóki nie zmienie sekwencji startowej.

Najciekawsze zastosowanie tego dysku to uruchomienie systemu 1.3 po załadowaniu kickstarta z Amigi 500. Gdy zmienimy kickstart Amigi 600 przez funkcję MapROM zmieni się w dopaloną pięćsetkę. Gdy system 1.3 z dyskietek wrzucimy do ramdysku, na którym wcześniej zainstalujemy system plików OFS dostajemy system 1.3 uruchamiany z ramdysku. System wstaje w kilka sekund i oczywiście reset mu nie straszny. Dobrze jest do ramdysku wrzucić program ACAtune aby móc bez wyłączania Amigi wrócić do wbudowanego kickstartu.

Jeżeli macie scandoubler bez problemu możecie uruchomić system w trybie wyświetlania interlaced i w 16 kolorach. Dodatkowo po zainstalowaniu w kickstarcie nowych poprawionych bibliotek systemowych, system przyspiesza i jego używanie staje się jeszcze bardziej przyjemne.

Po kilku miesiącach używania Amigi z kartą turbo uważam, że prawdziwe amigowanie zaczyna się od procesora 68020 w górę i gdy mamy dostępną pamięć Fast. Dzięki temu system dostaje kopa a my mamy możliwość uruchomienia wielu ciekawych aplikacji, które są nie dostępne na komputerach z fabryczną ilością pamięci. Przez kilka pierwszych tygodni używania karty ACA620 spędziłem na odkrywaniu programów, które znałem wcześniej tylko z nazwy, takie jak VisualPrefs, Birdie, IBrowse, AWeb, MiamiDx czy gier takich jak Gloom czy ADoom. To jakby na nowo odkrywać Amigę. Dzięki takim firmom jak Individual Computers i innym nawet polskim elektronikom możemy do Amig podłączać pady od PC, myszki laserowe, klawiatury multimedialne, a dyskietki odłożyć w końcu do szafy aby używać zamiast nich karty SD. Dzięki takim ludziom Amiga wciąż żyje.